Denk vooral niet aan een roze olifant!

Stel: over een week heeft u een belangrijke presentatie. De jaarcijfers. Elk jaar toch weer spannend. Niet alleen journalisten hangen aan uw lippen maar ook het ministerie in Den Haag luistert mee. En de eigen medewerkers wegen elk woord op een weegschaal. Dus goed voorbereiden. In de dagen voor de presentatie berichten kranten over recente financiële problemen. Die kritische artikelen verdwijnen na de presentatie hopelijk naar het rijk der fabelen. Dat doet u door te zeggen: “Het verhaal dat het hier een financiële chaos zou zijn, klopt niet”.

Ai. Dat kan beter. Want voor de toehoorder die niet alle ins en outs kent blijft de term ‘financiële chaos’ hangen. Dit noemen we een roze olifant; als iemand tegen u zegt ‘Denk niet aan een roze olifant!’, dan is de kans groot dat u precies dat gezellig grote roze dier ziet lopen.

Het kan ons allemaal gebeuren. Ons brein is nu eenmaal zo geprogrammeerd dat we denken in beelden. Als iets niet klopt, dan zijn we geneigd dat te corrigeren door te zeggen dat ‘het’ (wat dan ook) niet klopt. De werkwijze van journalisten werkt dit ook in de hand. De vragen die ze stellen bevatten vaak een negatieve kwalificatie; ‘Is het niet zo dat…’ of ‘Uw concurrent zegt dat het hier een bende is’.

Het vergt discipline om roze olifanten te vermijden, maar met een goede voorbereiding en oefening is het goed te doen. De volgende tips kunnen helpen:

1)  Neem nooit de vraagstelling en de taal van de ‘tegenstander’ over;

2)  Formuleer een korte en duidelijk kernboodschap waar u op terug kunt vallen;

3)  Bedenk een antwoord waarmee u even tijd koopt. Bijvoorbeeld: ‘zo zou ik het niet willen noemen. Wat er wel aan de hand is…’.

Een van de meest bekende roze olifanten is het iconische ‘I am not a crook’ van Richard Nixon. Het leuke is dat roze olifanten bijna dagelijks te spotten zijn. Voetballers zijn er doorgaans erg goed in. Herinner je je Steven Bergwijn nog? Sporters in het algemeen doen het goed in roze. Kijk eens naar Pierre Gasly: ‘Ik ben geen onnozele of gevaarlijke coureur’.

Roze olifanten spotten is een goede oefening het psychologische mechanisme erachter te ontdekken. We lijken soms geprogrammeerd om de taal van anderen over te nemen. Voor media-optredens en interviews is het heel verstandig dat niet te doen.

U zult ze zelf snel herkennen. En dan hopelijk zelf voorkomen. En zeg nou zelf, het is ook gewoon lachen. Want het beeld dat het hier een saaie boel zou zijn, klopt niet!